Rahim duvarı kalınlaşması ultrason incelemesinde yaşa ve adet durumuna göre uygun olmayacak şekilde rahim iç zarındaki genişlemedir.
Rahim iç duvarını döşeyen endometrium zarı ve bunun içinde bulunan oluşumlar ultrasonografide kalınlaşma şeklinde görülebilir. Bu oluşumlar iyi huylu olabileceği gibi rahim kanserinin ön bulgusu da olabilmektedir.
Rahim Duvarı Nedir?
Rahim yani tıp diliyle uterus kas dokusundan oluşmuş içi döl yatağı denilen endometrium zarı ile kaplı kese şeklinde bir organdır.Rahim içini döşeyen endometrium dokusu her adet döneminin başında kendini gebeliğe hazırlar ancak gebelik oluşmaz ise adet kanaması ile dökülerek bir sonraki ay için yeniden hazırlanma sürecine girer. Rahim duvarı endometrium denilen ve her ay yenilenen bu yapıya denmektedir.
Endometrium Ne Demek?
Endometrium rahim içini döşeyen içinde epitel, stroma ve gland denilen salgı bezlerini barındıran yapıya denmektedir.
Endometriumun görevi büyüyüp gelişerek ve salgı hücrelerini gebeliğe hazırlayarak gebeliğin devamına katkıda bulunmaktır. Eğer gebelik oluşmazsa endometriumun üst tabakası adet kanaması şeklinde vajinal yoldan atılmaktadır. Endometrium her adet döneminin başında dökülüp yeniden oluşma sürecine girer. Endometriumun olgunlaşma sürecinde temel işlev gören hormon östrojen hormonudur ve yumurtalıklardan, böbrek üstü bezlerden ve yağ dokusundan üretilir.
Kadınlar Nasıl Adet Görür?
Adet görmek her ay döngüsel olarak 3-7 günlük süreler boyunca vajinal yoldan endometrial dokunun ve bir miktar kanamanın dökülmesidir. Adet dönemini oluşturan doğal süreç yumurtalıklarda beyin uyarısıyla östrojen ve devamında progesteron hormonu üretecek yumurta hücresinin oluşması ve döllenmek üzere atılmasıdır. xYumurta hücresi östrojen üreterek rahim duvarını kalınlaştırır ve devamında progesteron hormonuyla gebeliğe yatkın hale getirir. Eğer gebelik oluşup süreç devam etmezse rahim duvarı dökülür ve adet kanaması oluşur bu döngü ortalama 28-30 gün sürer.
Normal Rahim Duvarı Kalınlığı Ne Kadar Olmalı?
Gebelik haricindeki durumlarda adet gören kadınlarda yani menopoz öncesi dönemde rahim duvarı kalınlığı en fazla 14-16 mm olabilirken Menopoz sonrasındaki bir kadında herhangi bir hormon tedavisi alınmıyorsa rahim duvarı kalınlığı 5 mm üstünde olmamalıdır. Bu kalınlıkların üstünde değerler saptanırsa kalınlığa sebep olabilecek olası durumlar araştırılmalıdır. Menopoz öncesi dönemde en sık kalınlaşma sebebi yumurtlayamama nedeniyle gerçekleşirken menopoz sonrası dönemde en sık sebep endometrial polipler ve hiperplaziler olmaktadır.
Endometrial Hiperplazi Risk Faktörleri
Endometrial hiperplazi riski olan hastalarda endometrial hiperplaziler endometrium dokusundaki salgi bezlerinin olmasi gereken duzen ve oranlarda olmamasi ve salgi bezlerinin lehine bir artış ile karakterize bir durumdur.
Endometrial hiperplazi durumunda rahim duvari kalinligi normalin uzerine cikar.
Rahim duvari kalinligi adet gorenler icin 14 mm ve üzeri patolojik iken, adetten kesilenlerde menopoz sonrasi 5 mm üzeri patolojik kabul edilir.
Endometrial hiperplazi risk faktörleri genel manada artmış ve progesteron ile karsilanmamis östrojen hormonu baskinliginda ortaya cikmaktadir.
Bu durumu olusturan temel riskler sunlar olmaktadır:
- 50 yaşın üzerinde olmak
- Polikistik over sendromu
- Tamoksifen kullanımı
- Erken yasta adet gormek
- 55 yaştan sonra menopoza girmek
- Doğum yapmamak
- Obezite
- Ailede kanser öyküsü
- Seker hastaligi
- Östrojen salgılayan tümörler
Rahim Duvarı Kalınlaşması Kimlerde Görülür?
Rahim duvari kalinlasmasi ureme cagindaki kadınlarda rahmin ultrasonla degerlendirilmesinde endometrial tabakanin 14 mm ve üzerinde olculmesidir.
Bu olcum süreklilik arz ediyorsa ve gebelik durumu yoksa altta yatan neden arastirilmalidir. Postmenopozal donemde takip sırasında veya başvuru esnasında 5 mm ustunde endometrial kalınlık olduğunda biyopsi islemi yapilmalidir. Rahim duvari kalinlasmasi kimlerde daha sik gorulur diye araştırıldığında özellikle su kişilerde risk artışı olabilmektedir
- 50 yaşın üzerinde olmak
- Polikistik over sendromu
- Tamoksifen kullanımı
- Erken yasta adet gormek
- 55 yaştan sonra menopoza girmek
- Doğum yapmamak
- Obezite
- Ailede kanser öyküsü
- Seker hastaligi
- Östrojen salgılayan tümörler
Endometrial Hiperplazinin Belirti Ve Semptomları Nelerdir?
Endometrial hiperplazi hastalığı kadınlarda en siklikla vajinal kanamayla belirti vermektedir. Özellikle risk faktörü olan kadinlarda anormal uterin kanama görülmesi hastalik acisindan uyarici olmaktadır.
Rutin olarak yapılan ya da başka bir sebeple gerçekleştirilen ultrasonografi muayenesinde de hiperplaziyi dusunduren rahim duvari kalinlasmasi da hiperplazi acisindan onemli bir bulgudur.
Kadinlarda belirli aralıklarla yapılmakta olan servikal smear denilen pap smear testlerinde rahim içine ait hücreler saptanmasi da endometrial hiperplazi icin erken bulgu olabilmektedir.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Neden Olur?
Rahim duvari kalinlasmasi en siklikla gebelikte görülen bir durumdur ve bu normal kabul edilir. Bunun dışında adet doneminde yumurtalik atildiktan sonra da rahim kalinlasarak kendini gebelige hazirlar.
Ureme cagindaki kadinlarda rahim duvarı kalınlığı bu iki durum haricinde 14 mm kalınlığı çoğunlukla gecmez. Eger rahim kalinligi artıyorsa altta yatan bir sebep olabilir.
Rahim Kalınlığı yapan durumlar :
- Endometrial hiperplazi
- Proliferatif endometrium
- Ostrojen etkisindeki endometrium
- Endometrial polip
- Submukoz miyom
- Rest plasenta
- Endometrium kanseri
- Endometrial intraepitelyal neoplazi
Rahim Kalınlaşma Türleri
Eskiden rahim kalınlaşmasında endometrial hiperplazi kategorileri:
- Basit Hiperplazi
- Kompleks Hiperplazi
- Basit Atipili Hiperplazi
- Kompleks Atipili Hiperplazi
olarak 4 e ayrılmaktaydı.
Günümüzde hiperplaziler bilgisayarlı D-skorlama sistemi ile gruplandırılan Endometrial İntraepitelyal Neoplaziler basliginda incelenmektedir.
Rahim kalınlaşması turleri iyi huylu, prekanseröz ve kotu huylu kalınlaşmalar olarak 3 e ayrılabilir
İyi huylu kalınlaşma nedenleri:
- Endometrial polipler
- Submuköz miyomlar
- Endometrial katlantilar
- Gebelik ilk 3 haftasi
- Rest plasenta
- Proliferatif endometrium
- Basit hiperplazi
- Kistik glandüler hiperplazi
- Hafif hiperplazi
Prekanseroz kalinlasmalar:
- Endometrial intraepitelyal Neoplaziler
- Kompleks endometrial hiperplazi
- Atipili hiperplazi
- Skuamöz morula
- Atipik polip
Kötü huylu kalınlaşmalar:
- Rahim Kanseri
Endometrial Küretaj Ne Demek Ve Nasıl Yapılır?
Endometrial küretaj rahim içine küret veya karman kanul denilen aletler ile girilerek rahmin içinde tüm duvarların biyopsi amacı ile örneklenmesidir. Halk arasında rahimden parça alınması olarak da adlandırılır.
Endometrial küretaj rahim içindeki endometrium denen dokunun örneklenmesidir.
Endometrial küretaj rahim içinde hastalıklı olduğu düşünülen dokunun alınarak patolojik incelemeye gönderilmesidir.
Anestezi altında yapılır rahim ağzı genişletilerek veya pipelle hiç genişletilme yapılmadan uygulanmaktadır. 5 dakika kadar kısa sürmektedir hastanede yatmayı gerektirmez.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Tanısı Nasıl Konulur?
Yapılan ultrasonografi incelemesinde rahim sagital planda görüntülenirken endometrium kalınlığının adet gören kadınlarda 14mm, menopoz sonrası kadınlarda ise 5 mm den daha kalın ölçülmesine rahim duvarı kalınlaşması denmektedir.
Rahim kalınlığı tanısında en hızlı ve doğru şekilde ultrasonografi ile ölçülürken mr ve tomografi ile de tanı konabilmektedir.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Rahim duvarı kalınlaşmasına neden olan hastalıklar iyi huylu ise ilaç ve izlem tedavisi yeterli olacaktır. İyi huylu sebeplerde kanser öncüsü ya da kanser başlangıcı lezyonlar olmaz.
Kanser öncüsü olabilecek lezyonlarda hastanın gebelik beklentisi yaşı ve hastalığın yaygınlığına göre karar verilir.
Menopoza yakın ya da menopoz sonrasında rahim alınması tercih edilirken, çocuk beklentisi varsa ve kansere dönüşme riski çok düşükse rahim alınmadan tedavi düşünülebilir.
En İyi Tedavi Yöntemi
En iyi tedavi nedir kime hangi tedavi uygulanmalıdır. Hangi hastalıkta hangi tedavi ne zaman ne süre uygulanmalıdır. Rahim duvarı kalınlaşması saptandığında en iyi tedavinin hangisi olacağını patolojik sonuç, hastanın özellikleri ve gelecekteki çocuk beklentisi belirler.
Kanser öncüsü olabilecek lezyonlarda rahim alınması bir seçenek olabilecekken iyi huylu kalınlaşmalarda ilaç tedavisi ve izlem yeterli olabilir.
Nasıl Tedavi Edilir?
Rahim duvarı kalınlaşması saptanınca kalınlaşmanın türüne ve hastaya göre tedavi planlanır.
- Endometrial polipler: Kanama ve çocuk isteği varsa histeroskopik olarak çıkarılmaktadır
- Submuköz miyomlar: Kanama şikayeti olursa histeroskopi ile miyom çıkarılmaktadır
- Endometrial katlantilar: Çoğunlukla şikayet oluşturmaz ilaç veya izlem tedavisi yeterli olur.
- Gebelik ilk 3 haftasi: HCG testi ile gebelik olduğu gösterildikten sonra takip ve gebelik için folik asit tedavisi verilir.
- Rest plasenta: Enfeksiyon ve kanama nedenidir. rahim içi yapışıklık yapabilir histeroskopi ile çıkarılır.
- Proliferatif endometrium: İlaç ve izlem tedavisi yeterli olur.
- Basit hiperplazi: Progesteron tedavisi ve izlem önerilir.
- Kistik glandüler hiperplazi: ilaç tedavisi ve ultrason ile izlem yapılır.
- Hafif hiperplazi: Progesteron tedavisi yapılmaktadır.
- Atipili Hiperplaziler: Rahim alınması ve frozen incelemesi önerilir.
Rahim Duvarı Kalın Olursa Ne Olur?
Rahim duvarı kalın olursa buna neden olabilecek hastalıklar araştırılır ve kalınlığın geçici mi yoksa kalıcı mı olduğuna bakılır. Geçici kalınlıklar için tedavi vermeye gerek yoktur ve izlem yeterli olur.
Kalınlık süreklilik arz ediyorsa nedeni araştırılmak için biyopsi yapılır. Biyopsi sonucuna göre yapılacak tedavi planlanır.
İyi huylu kalınlıklarda rahim alınması yerine lezyonun çıkarılması veya ilaç tedavisi yapılırken kötü huylu kalınlık artışlarında rahim alınması gerekebilir.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Nasıl Geçer?
Rahim duvarındaki kalınlaşma geçici sebeplere bağlı ise kendiliğinden kaybolmaktadır. Geçici sebepler genellikle hormon artışı nedeniyle olmaktadır. Hormon seviyesi düzelince kalınlık normale döner.
Kalınlık artışı rahim içindeki dokuların hızlı büyümesi gibi hiperplazi nedeniyle ise hiperplazi kötü huylu olduğunda kendiliğinden geçmez. Polip ve iyi huylu hiperplaziler rahim alınmasına gerek duymadan küretaj ve ilaç tedavisi ile düzelir. Kötü huylu rahim kalınlaşmasında yani atipik hiperplazi ve kanserlerde rahim alınması tercih edilir.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Kanser Midir?
Her rahim duvarı kalınlaşması kanser değildir. Rahim duvarı kalınlaşmasında kanser hücreleri saptanırsa kanser olduğu sonucuna varılır. Atipik denilen rahim duvarı kalınlaşmalarının bazılarında altta yatan kanser görülme ihtimali bulunmaktadır. Atipik kalınlaşmalar kansere ilerleme riski olan lezyonlardır.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Nelere Sebep Olur?
Rahim duvarı kalınlaşması nedeninin ne olduğuna göre çeşitli hastalıklara sebep olur.
Basit hiperplaziler kanamaya sebep olurken, Hiperplaziler tedavi edilmezse ve atipik hiperplazi lere dönüşürse kansere dönüşüm sebebi olabilir.
Rahim kanserleri tedavi edilmezse kadında ölüm sebebi olabilmektedir. Rahim kanserlerinin tedavisinde rahim ve çevre dokuların alınması, ışın ve kemoterapi uygulaması bulunmaktadır.
Rahim İç Duvarı Kalınlaşması Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Rahim iç duvarının kalınlığı çoğunlukla hiperplaziler nedeniyle olmaktadır.
Hiperplaziler atipik ya da basit olabilmektedir. Atipik hiperplaziler kanserle birlikte olabilen ya da kansere dönüşme ihtimali olan lezyonlardır.
Kanser öncüsü ya da kanserli lezyonlar tedavi edilmezse hayatı tehdit eder.
Kanser öncüsü olmayan lezyonlar kanama yaparak hayat kalitesini bozarlar ayrıca bu tür iyi huylu lezyonlar gebe kalmayı da engelliyorsa mutlaka tedavi edilmeleri gerekir.
Atipisiz Ve Atipili Endometrial Hiperplazi
Hiperplazi endometriumdaki gland hücreleri denen salgı hücrelerin sayısının ve oranının diğer hücrelere göre artmasıdır. Salgı hücrelerinde çekirdek değişikliği olması atipili anlamına, olmaması atipisiz hiperplazi anlamına gelir.
Çekirdek değişikliği bu hücrenin kanserleşmeye yatkın olabileceği anlamına gelmektedir.
Atipili hiperplaziler kanser öncüsü lezyonlardır. Çoğu atipili lezyonda aynı zamanda senkron kanser görünme ihtimali de bulunduğu için atipili hiperplaziler rsikli oluşumlardır.
Başka Hangi Hastalıklarla Karışabilir?
Rahim duvarı kalınlaşması başka hastalıklarla karışabilmektedir. Hiperplazi lezyonları rahimde duvar kalınlığı yaptığından dolayı aynı şekilde kalınlık gibi görülen, endometrial polip, miyom, gebelik sonrası parça kalması gibi lezyonlar kalınlaşmalarla karışabilmektedir.
Ultrasonografide kalınlık olarak görülebilen durumlarda ileri yöntemler yapılarak kalınlaşmanın sebebi anlaşılabilmektedir.
Kalınlaşma durumunda saline infüzyon sonografii histerosalpingografi ya da histeroskopi yapılarak sebebi daha net bir şekilde aydınlatılabilmektedir.
Kesin Tedavi Mümkün Mü?
Rahim kalınlaşmaları erken yakalanabildiği için kesin tedavisi mümkündür. Basit kalınlaşmalar sadece ilaç ve izlem tedavisi ile atipik hiperplaziler ise cerrahive ilaç tedavisiyle iyileşmektedirler. Kanser varlığında rahim ve çevre dokuların çıkarılması gerekebilmektedir.
Hiperplaziler kanserle beraber görülme ihtimali olduğu için biyopsi yapılması oldukça önemlidir.
Endometrial Hiperplaziden Korunmak Mümkün Müdür?
Endometrial kalınlaşmaların en önemli sebebi artmış östrojenik hormon etkisidir.
Östrojen hormonunun vucutta normalden çok fazla arttığı durumların tedavi edilmesi hiperplaziden korunmak için önemlidir
Hiperplazi oluşumunu azaltan durumlar şunlardır:
- Kilo kontrolü için diyet yapılmalıdır
- Şeker hastalığından korunmak için aşırı karbonhidrat tüketilmemelidir.
- Doğum yapmak hiperplazileri önler
- Polikistik over sendromu tedavi edilmelidir
- Uygun aralıklarla jinekolojik kontroller yapılmalıdır.
Rahim Kalınlaşmasında Cinsel Ilişki
Rahim kalınlaşmasında cinsel ilişkide bulunmak sakıncalı değildir.
Ancak kalınlaşma olduğu durumlarda aşırı kanama ve düzensizlikler olabileceği için cinsel ilişki konforlu olamamaktadır. Aşırı kan kaybı ve halsizlik görülebilmektedir.
Cinsel ilişkide bulunmakla rahim kalınlaşması arasında bir sebep sonuç ilişkisi yoktur.
Bakire kadınlarda da rahim kalınlaşması olabilmektedir.
Kanser Ile Rahim Kalınlaşması Arasında Bir Ilişki Var Mı?
Kanser ile rahim kalınlaşmaları arasında ilişki olabilir. Ancak her rahim duvarı kalınlaşması kanser değildir. Rahim duvarı kalınlaşmasında kanser hücreleri saptanırsa kanser olduğu sonucuna varılır. Atipik denilen rahim duvarı kalınlaşmalarının bazılarında altta yatan kanser görülme ihtimali bulunmaktadır. Atipik kalınlaşmalar kansere ilerleme riski olan lezyonlardır.
Hamilelik Ve Çocuk Olması Için Engel Teşkil Eder Mi?
Hamilelik oluşabilmesi için rahim içinin östrojen hormonu artmasına bağlı kalınlaşması ve sonra da bu kalınlığın gebeliğin yerleşebilmesi için progesteron hormonu ile dengelenmesi gerekir.
Rahim kalınlaşması gebeliğin tutunabilmesi için 8-9 mm ve üzerinde olmaktadır.
Gebeliğin tutunmasına hazırlık amacıyla oluşan kalınlık dışında kendiliğinden kalınlık oluşturan durumlar gebeliğin tutunmasına engel olabilmektedir.
Gebeliğin tutunacağı yerde olmaması gereken kalınlık nedenleri tedavi edilerek çıkartılmalıdır.
- Endometrial polip
- Miyom
- Endometrial sıvı
- Yabancı cisim
- Rest plasental doku gibi kalınlık nedenleri öncelikle tedavi edilmelidir.
Endometrial Hiperplazi Bitkisel Tedavi
Endometrial hiperplazi – rahim duvarı kalınlaşması tedavisinde bitkisel kürler işe yarar mı diye bir çok hasta merak etmektedir.
Özellikle Çoban çantası kürü denilen bitkisel tedaviler, soğan kürü ya da antioksidan yoğunluğu olan bitkilerin iyi geldiği söylenmektedir. Ancak bunları kullanmak hastalığın tedavisinde sadece yardımcı besin takviyesi şeklinde olabilir. Asıl tedavinin yerine geçmemelidir. Etkileri olmayabilir veya hastalığın bulgularını gizleyebilir. Yanlışlıkla iyileşmeyi taklid ederek hastalığın ilerlemesine sebep olabilir.
Tamoksifen İle İlişkisi
Tamoksifen meme kanseri tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Meme de kanser hücrelerinin büyümesini engellerken rahim içinde endometriumdaki hücrelerin artışına ve çoğalmasına neden olur. Rahim içinde kalınlık artışı yaptığı için özellikle tamoksifen kullanan kadınlarda endometrium değişiklikleri yakın bir şekilde takip edilir ve kanama olması durumunda biyopsi yapılmaktadır.
Östrojen Hormonu Artışı İle İlişkisi
Östrojen hormonundaki artış ve bu artışa progesteron hormonu ile karşılık verilmemesi durumunda endometrium hücreleri aşırı çoğalmaktadır. Bu çoğalma salgı hücrelerinde kontrolsüz bir artış yaparsa hiperplaziler oluşmaktadır. Bilindiği gibi hiperplaziler özellikle atipi içerirse kansere dönüşebilmektedir.
Smear Testi
Smear testi rahim ağzı kanseri yani serviks kanseri taramasında kullanılan bir uygulamadır.
Rahim ağzından ince fırçalarla dökülen hücreler toplanır ve bu hücreler mikroskopta incelenir. Rahim ağzı kanserine dönüşen bazı öncül lezyonlar bu test vasıtasıyla erkenden tespit edilerek kanser gelişmesi önlenebilir.
Normalde smear testinde endometrial hücreler görülmez. Smear testinde endometrial hücreler görülmesi rahim duvarı kanseri erken bulgularından kabul edilmektedir. Smear testinde endometrial hücre saptanırsa rahim duvarı biyopsisi yapılmaktadır.
Klomenle İlişkisi
Ovulasyon indüksiyonu yani yumurtlama tedavisinde yıllardan beri kullanılan klomen ilacı yumurta gelişimini uyaran fsh hormonunun artmasına sebep olarak etki etmektedir. Çoğunlukla bu ilaç rahim duvarında kalınlaşma yerine incelme yapmaktadır ve hiperplazi yapması çoğunlukla beklenmez. Tıbbi yayınlarda klomen ilacının rahim kanseri yapabileceğine dair yapılan çalışmalar çok sınırlıdır ve bilimsel değeri yüksek deneylerle ispat edilememiştir.
Ne Zaman Doktora Gitmeli ? Hangi Bölüm Doktoruna Gitmeli?
Her yıl mutlaka kadın hastalıkları bölümüne muayene olunmalıdır. Bunun dışında her zamankinden farklı vajinal kanama olduğunda adet miktarında artma olursa ya da menopoz sonrası çok az kanama bile olması durumunda muayene yapılması gerekir. Endometrial hiperplazi hastalığında erken teşhis oldukça önemlidir ve kansere dönüşmeden tedavi mümkündür. Bölüm olarak Jinekoloji yani kadın hastalıkları bölümüne başvurmanız gerekmektedir.
Adet Döngüsünde Bozulma Ve Anormal Kanamalarda Hemen Şüphelenmeli Mi?
Adet döngüsünde her bozulma rahim duvarı kalınlaşması anlamına gelmez. Adet düzensizliği yapan sebepler arasında hormonal bozukluklar, yumurtlama bozuklukları, polipler, miyomlar olabilir. Ancak endometrial hiperplaziler de benzer bulgular verdiği için adet döngüsünde bozulma durumları dikkate alınmalı ve mutlaka muayene olunmalıdır.
Rahim Biyopsisi Nasıl Yapılır? Parça Alma İşlemi Hakkında Bilgi
Rahim biyopsisi ofis şartlarında genel ya da lokal anestezi altında yapılan 3-5 dakika kadar süren bir işlemdir. Jinekolojik muayene pozisyonunda vajinaya rahim ağzını görmek için spekulum yerleştirilir rahim ağzından ince aletler ile rahim duvarına ulaşılarak kalınlaşan bölge örneklenir. işlem de az miktarda kasık ağrısı olabilir.