Hamileliğin 4. ayında anne adayının vücudunda ve bebeğin organ gelişiminde önemli adımlar atılmaya başlanmış ve hızla devam etmektedir. Daha da güzeli anne adayı bu ayda anne karnındaki bebeğinin fetal hareketlerini az da olsa hissetmeye başlayacaktır. Anne adayı ile bebeği arasında oluşan bağların güçlendiği bu aylar hamileliğin altın çağı olarak değerlendirilmektedir. İstanbul Tüp Bebek Tedavisi hizmeti ile Op.Dr. Sertan AKSU hamilelikte 4. ay gelişim özelliklerini aşağıdaki gibi anlatmıştır.
Hamilelikte 4. Ayda Bebek Gelişimi
Bu ayda bebeğin gelişimi oldukça hız kazanmıştır. Bebeğin kilosu 100 – 120 gram aralığında iken boyu ise 10 – 12 cm uzunluğuna ulaşmıştır. Geçen aya göre iki kat daha fazla büyümüş olan bebek, anne karnındaki gelişimine hızla devam etmektedir. Göz kapakları henüz kapalı olan bebeğin göz hareketleri az da olsa bu ay itibariyle başlamıştır. Gebelikte 4. Ayın belki de en önemli özelliği bebeğin cinsiyetinin artık belli olduğu ay olmasıdır. Bu ay yapılacak doktor kontrolünde bebeğinizin cinsiyetini öğrenebilirsiniz.
Özellikle bu dönem, ailesinde kalp rahatsızlığı olan anne adaylarının bebeklerinde fetal ekokardiyografi yapılması gerekmektedir. Anne karnındaki bebeğin kalp ile ilgili bir sorunu varsa erken teşhis ederek gereken tedaviye yönlendirilmesi için bu test çok önemlidir.
4. ayında olan bebeğin cilt altı yağ dokusu henüz tam olarak oluşmadığı için bebeğin cildi şeffaf görünümündedir. Ve cildini saran, dış etkenlere karşı koruyan verniks adlı madde ile cildi tamamen kaplıdır. Kol ve bacakları oluşan bebeğin yüz bölgesi de yavaş yavaş şekil almaya başlamaktadır.
Hareketleri sınırlı da olsa başlayan bebeğiniz tekme ve yumruk atma gibi hareket denemelerine başlamıştır. Bunun dışında baş parmağını emebilir, kese içinde esneme ve gerinme hareketlerini de rahatlıkla yapabilir.
Sinir sistemi de gelişmeye devam etmektedir. Kulak yapısı oluşumunu tamamlamaya devam ederken duyma yetisi oldukça hız kazanmıştır. Anne adayının kalp sesini ve sindirim sesini de gayet iyi bir şekilde duyabilmektedir. Diğer seslerden anne adayının sesini ayırt edebilen bebek ile bu süreçte bol bol konuşup, ona müzik dinletebilirsiniz. Ayrıca kulaklar baş bölgesinde olması gereken yerine de yerleşmişlerdir.
Bebeğin el ve ayaklarında bulunan tırnakları geçtiğimiz haftalarda oluşmuş, 4. Ay ile birlikte ise uzamaya başlamıştır.
Bebeğin böbrekleri de tüm hızıyla çalışmaktadır. Bebeğin yuttuğu amniyotik sıvıyı böbrekler idrara dönüştürerek yaklaşık olarak 30 dakikada bir amniyotik kese içine idrarını boşaltmasını sağlar.
İskeleti hala kıkırdak halde olan bebeğin ileride sertleşecek olan kemiklerinin gelişimi de devam etmektedir.
Bebek 4. ayda solunum hareketlerini az da olsa yapmaya başlamıştır.
Hamilelikte 4. Ayda Anne Adayında Görülen Değişiklikler
Hamilelik boyunca anne adayında artış gösteren östrojen ve progesteron gibi hormonlar 4. ayda anne adayında bazı görülen bazı belirtilerin devam etmesine sebep olabilir. Özellikle bu dönemde anne adayında kan hacmi % 50 – 60 civarında artış göstermektedir. Bu nedenle anne adayında tansiyon gibi sorunların ortaya çıkması gayet normaldir. Ayrıca anne adayının burun içinde artan mukoza miktarı burun kanamalarına sebep olabilmekte ve burun ile kulaklarda doluluk hissine yol açmaktadır.
Yine artan hormonlardan kaynaklı olarak anne adaylarında ağız ve burun kuruluğu gibi şikayetler de görülebilmektedir. Bu noktada anne adayının bulunduğu ortamı yeterince nemlendirmesi tavsiye edilmektedir. Isıtıcıların önüne su kapları ya da ıslak havlular koymak odadaki havayı nemlendireceği için tavsiye edilen uygulamalardır. Bunun dışında bol su içmeye özen gösterilmeli ve kuruluk ile ilgili şikayetlerin artması durumunda uzman bir doktordan yardım alınmalıdır.
Gebeliğin 4. Ayı ile birlikte anne adayının rahmi de oldukça büyümüştür. Rahim büyümesine bağlı olarak kasıklarda ağrı, sancı hissedilebilir. Rahim kaslarındaki gerginlik anne adayında sancıların hissedilmesine yol açabilir. Anne adayı kasık ağrılarının geçmediği durumlarda doktorunu hemen bilgilendirmelidir. Kasık ağrılarını hafifletmek için; bol sıvı alımına dikkat edilmeli, yorucu işlerden uzak kalmalı, uzun süre ayakta kalmamalı, oturma bile olsa anne adayı uzun süre aynı pozisyonda kalmamalı, 10 dakikalık kısa yürüyüşler yapılmalıdır.
Anne adayı ikinci trimester döneminde karnının iyice büyümesi ile birlikte bedeninde bazı değişiklikler fark edecektir. Meme uçlarındaki renk değişimi ve büyüme, göbek deliğinden aşağı doğru inen doğum çizgisi ya da çatlaklar bu belirtilerin başında yer almaktadır. Kilo alımından kaynaklanan ve ciltteki gerilme sonucu görülen çatlak adı verilen pembemsi çizgiler oluşmaktadır. Artan hormonlar, kilo alımı nedeniyle görülen bu çatlaklar çoğunlukla basen, bacak, karın ve kalça bölgelerinde yoğun olarak görülmektedir. Çatlak oluşumunu azaltmak için anne adayına; bol su içmesi, sıvı ağırlıklı beslenmesi, belli aralıklarla masaj yaptırması ve hamilelik egzersizlerini ihmal etmemesi tavsiye edilmektedir.
Hamilelikte 4. Ayda Anne Adayının Beslenmesi
Gebeliğin ilk 3 ayında kullanılan folik asit takviyesinin artık alınmasına gerek yoktur.Doktorunuz ile görüşerek hamilelikte alınması gereken vitamin ve minerallerin takviyesinin yapılıp yapılmayacağına karar verebilirsiniz. Tabi ki en doğrusu bu vitamin ve minerallerin doğal yollardan besinler ile alınmasıdır. Ancak ciddi seviyede eksikliği olan vitamin ve mineraller için doktorlar tarafından verilen multi – vitamin hapları kullanılabilir.
Özellikle bacaklarda kramp sorunları yaşıyor iseniz kalsiyum ve magnezyum ağırlıklı beslenmeye dikkat etmelisiniz. Yeterli miktarda magnezyum, potasyum ve kalsiyum alımı ile kramp oluşumunu büyük oranda engelleyebilirsiniz. Bu vitaminler yönünden zengin olan kuruyemiş, tam buğday ekmeği, kuru baklagiller gibi besinlerin düzenli olarak tüketilmesi çok önemlidir. Günlük 1 avuç kuruyemiş, 4 dilim tam buğday ekmek, 1 porsiyon kuru baklagil tüketmek günlük potasyum, magnezyum ve kalsiyum alımı için çok ideal yiyeceklerdir. Gebelik sürecinde hangi besini ne kadar tüketmeniz gerektiği ile ilgili olarak beslenme uzmanından profesyonel yardım alabilirsiniz. Böylece gebelikte hem kendi sağlığınız için hem de bebeğinizin beyin, kas – kemik ve her türlü gelişimi için çok önemli adım atmış olursunuz.
Gebelik sürecinde yanlış beslenme alışkanlıkları kabızlık sorunun ortaya çıkarmakta ve bu durum anne adaylarını oldukça olumsuz etkilemektedir. Kabızlığın önlenmesi için anne adayının günlük 10 – 15 bardak su içmesi uzmanlar tarafından önerilmektedir. Özellikle kabızlığa karşı oldukça etkili olan bir diğer besin ise kefirdir. Günlük 1 bardak kefir tüketerek posa ve probiyotik ihtiyacı giderilmiş olur. Böylece sindirim sisteminizi önemli oranda rahatlatmış olursunuz. Ayrıca günlük olarak taze mevsim meyve ve sebze tüketmek de gebelikte görülen kabızlığı önlemek için hem de dengeli beslenmek için çok önemlidir.
Op.Dr Sertan AKSU