Kürtaj

Korunmasız cinsel ilişki sonrasında istenmeyen ya da planlanmayan gebelikler oluşabilmektedir.

Evli çiftler ve 18 yaşından büyük bekar kadınlar planlamadıkları bir gebelik durumunda gebeliğin 10. haftasına kadar gebeliği sonlandırabilme hakkına sahiptir.

Gebelik sonlandırmak üzere yapılan kürtaj operasyonu tıbben isteğe bağlı durumlar dışında da yapılabilmektedir .

-Gebeliğin herhangi bir haftasında tıbbi durum sebebiyle (Örneğin bebekte hayatla bağdaşmayan sakatlık halleri gibi)

– Bebeğin anne karnında ölmesi bu durumlara örnek verilebilir.

Kürtaj latince kazımak manasında kullanılır. Sadece gebelik sonlandırılması değil ayrıca rahim içinde istenmeyen durumlar varlığında ya da rahim içinde hastalıklı doku olması halinde  de rahim içinin boşaltılması veya tanı amaçlı örneklenmesi amacıyla da yapılmaktadır.

Kürtaj Yaptırmak Yasal Mıdır?

Kürtaj işleminde yasal prosedür günümüzden yaklaşık 40 yıl öncesinde belirlenmiştir. Evli çiftlerin veya bekar reşit kadınların istemesi halinde belirli bir haftaya kadar (Bu hafta yasalarımızda 10 hafta olarak belirlenmiştir) kendi istekleri ile kürtaj yaptırmaları serbesttir. 

Evli olmayan bir kadın, yasalar önünde, 10 haftaya kadar istemediği bir gebeliği eğer 18 yaşından büyükse tıbbi yardım ile sonlandırma hakkına sahiptir.

Kürtaj Yerine Düşük İlacı Kullanmak

Kürtaj yerine düşük ilacı kullanmak birçok kişinin merak ettiği bir konudur. Bazı ülkelerde doktor kontrolünde yapılan bir uygulamadır. Ancak sadece kürtaj yerine düşük ilacı kullanarak gebelik sonlandırılması özellikle kişinin kendisi tarafından ya da  tıbbi olarak ehil olmayan kötü niyetli kişiler tarafından  uygulandığında hayatı tehdit eder durumlar ya da sakat bırakıcı hastalıklar oluşturabilmektedir. 

İnternette bir  çözüm arayışı içinde doktor kontrolü olmadan yasa dışı yöntemler aramak hayatınızı riske atmak demektir. Hastane dışında düşük yaptırıcı ilaç kullanılması hem yasal olarak suçtur hem de hayatı tehdit eden durumlar yaratabilir.

Sağlık Ocağı Veya Ailemizin Kürtajdan Haberi Olur Mu?

Kürtaj işleminden kişinin kendisi ve evliyse eşi dışında kimseye bilgi verilmemektedir. Kürtaj olduğunuz ile ilgili kimse özel bilgilerinize ulaşamaz.

Kürtaj Kaç Haftaya Kadar Yapılır?

Kürtaj işlemi 10 haftaya kadar yapılabilir. Gbelik ultrasonda görülmeden yapılması uygun değildir. Dış gebelik ihtimali olduğu durumlarda mutlaka ultrasonda görülerek yapılmalıdır.

Ne Zamana Kadar Kürtaj Yapılabilir?

Kürtajın latincede kelime manası kazımak demektir. Gebelik olduğu durumlarda kürtaj işlemi teknik olarak en az riskli olduğu dönemler tercih edilerek uygulanır .

Tıbbi kurul kararı varsa ve gebelik sonlandırılması tıbben gerekiyorsa her haftada gebelik sonlandırılması yapılabilir. Ancak isteğe bağlı yani herhangi bir sorun yokken kürtaj yapılabilme haftası 10 haftanın altı olarak belirlenmiştir.  10 haftadan sonra teknik olarak kürtaj işleminin komplikasyon oranı çok artmaktadır ve gerekli haller dışında yapılması tıbben ve yasal olarak uygun değildir. Türkiye Cumhuriyeti yasaları gereği isteğe bağlı kürtaj işlemi sadece 10 haftanın altında yapılabilir.

Henüz gebelik kesesi oluşmadan tıbbi görüntüleme araçlarıyla rahim içinde olduğu tespit edilmeden gebeliğin sonlandırılması uygun değildir. Rahim içinde olduğu ispatlanmadan kürtaj işlemi yapılması tıbbi olarak dış gebelik durumlarının tespit edilememesine neden olabilir. 

Kürtajdan Ne Kadar Sonra Gebelik Olur?

Kürtaj işlemi yapıldıktan sonra hamile kalma için beklenecek süre ne kadar olmalıdır  hakkında şunlar söylenebilir;

 Eğer kürtaj işlemi herhangi bir komplikasyon ile sonuçlanmaz ise yaklaşık olarak 3 ay beklemek ve rahim iç dokusunun iyileşip normal fonksiyonunu yerine getirmesini sağlamak bir sonraki gebelik için uygun olacaktır.

Bu bekleme süresi içinde enfeksiyon durumlarının, rahim içi yapışıklık durumlarının, rahim içi parça kalması gibi hallerin kontrolünün yapılması, psikolojik olarak bir sonraki gebeliğe hazırlık yapılması sağlanmalıdır

Tabii ki kürtajdan sonra görülen ilk adet ile beraber yumurtlama fonksiyonları ve rahim iç zarının gelişmesi normale dönecektir. Bu normale dönüş süreci yaklaşık olarak bir buçuk ayı yani 6 haftayı bulabilir.

Kürtaj öncesi hazırlık

• Kürtaj öncesinde hazırlık için en az 6 saatlik süre boyunca yemek ve su içmemeniz gerekmektedir. 

• İşlem öncesi 1 adet ağrı kesici kullanmak faydalı olabilir.

• Evli değilseniz ve 18 yaşından büyükseniz sadece kimlik belgenizin yanınızda olması yeterlidir. 

• Kürtaj olduktan sonraki saatlerde taşıt kullanmanız önerilmez.

• Kürtaj öncesinde alerji durumunuz varsa doktora bildirmelisiniz

• Kürtaj öncesinde kan grubunuzun bilgisi öğrenilmelidir.

• Geçirmiş olduğunuz tüm ameliyatlar bildirilmelidir.

• Kürtaj öncesinde bir kronik hastalığınız varsa  doktor tarafından önlem alınmaktadır

• Kullandığınız ilaçların adlarını bildirmeniz gerekmektedir.

Kürtaj Nasıl Yapılmaktadır? Hangi Kürtaj Teknikleri Kullanılmaktadır?

Kürtaj işleminin teknikleri hem cerrahi teknik hem de anestezi tekniğine bağlı olarak değişebilmektedir. 

Anestezi uygulanmadan kürtaj işlemi yapılması ciddi ağrılı olabilir.

Anestezi yöntemi rahim ve rahim ağzının bölgesel uyuşturulması ya da genel anestezinin bir türü olan sedasyon anestezisi şeklinde olabilir.

Kürtaj  teknikleri eskiye nazaran daha modern yöntemlerin uygulandığı ağrının hiç olmadığı ya da en az olduğu şekilde yapılmalıdır 

Vakum aspirasyon yöntemi çoğu işlemde tercih edilmektedir Bu yöntemin ağrı açısından ve yapışıklık açısından üstünlükleri vardır.

Kürtaj işlemi mutlaka yoğun tıbbi tekniklerin kullanıldığı modern sıhhi merkezlerde ve deneyimli doktorlar tarafından yapılmalıdır.

Düşük Hapı Veya İğnesi Nedir?

Türkiyede hastane dışı ortamda uygulanabilecek yasal düşük hapı veya iğnesi bulunmamaktadır. Yasa dışı şekilde içinde ne olduğu belli olmayan bu tür ilaçları satan kişilerden uzak durulmalıdır. Bu yöntemler tıbbi olmadığı gibi hayati risk oluşturmaktadır.

İkinci Veya Üçüncü Kürtaj Riskli Midir?

İkinci veya üçüncü kürtaj yapılması risk oluşturmaz. Uygun teknikler ve uygun uzmanlıklar dahilinde yapıldığı takdirde risk oluşturması söz konusu değildir.

Kürtaj Operasyonu Ne Kadar Sürmektedir?

İşlem süresi hastadan hastaya değişmekle beraber yaklaşık olarak 10 dakika civarındadır. Ancak operasyon sadece cerrahi olarak bu sürede gerçekleşse bile anestezi ile uyuyup uyanmak arasında 30-45 dakika  gibi bir süre olabilmektedir. İşlemin zor olduğu durumlarda bu sürenin değişebileceği akılda tutulmalıdır.

Kürtaj Olduğum Sonradan Anlaşılır Mı?

Kürtaj olduktan sonra başkası tarafından veya doktor muayenesiyle kürtaj olduğunuzun anlaşılması mümkün değildir.

Evli Kadınlarda Kürtaj İçin Eş Onayı Gerekli Midir?

Evli kadınların eş onayı olmadan kürtaj olması yasalara göre suç sayılmaktadır, yapılamaz.

Kürtaj sonrasındaki durumlar: İlaçlar ve kontrol tedbirleri

Kürtaj sonrasındaki dönemde özellikle dikkat edilmesi gereken tedbirler:

• Yaklaşık 2 hafta boyunca  denize girmek havuzda yüzmek küvet içini su ile doldurularak banyo yapmak uygun değildir.
• 10 gün cinsel ilişki olmamalıdır. Çünkü bu durumda vajinanıza mikrop bulaşma ihtimali artar.
• Ilk 1 hafta içinde her gün azalarak devam eden ağrı olması normaldir.
• Nadiren kürtaj işlemi sonrasında iyileşmeye bağlı oluşan pıhtı atılırken yoğun ağrı olabilmektedir bu durum geçicidir.
• Kürtaj sonrasında enfeksiyonu gösteren bulgular karın ağrısında giderek artma, ateş, kötü kokulu akıntı olabilmektedir. Bunlardan hepsi veya bazıları ya da hiçbiri sizde görülmeyebilir önemli olan bunlar görülmese bile ilaçlarınızı kullanılmasına devam edilmesi ve söylenen günde kontrol yapılması gerekliliğidir.

Kürtajın Riskleri Var Mıdır?

Kürtajın riskleri içinde en istenmeyen durum enfeksiyon ve kanama ihtimalidir.

Bunlar nadir görülen riskler olsa da olabileceği akılda tutulmalıdır.

Kürtaj işleminin ultrason eşliğinde yapılması ve işlemden sonraki hafta tekrar kontrol  yapılması ile bu riskler azaltılabilir. 

Kürtajın Ardından Ne Zaman Tekrardan Cinsel İlişkiye Girilebilir?

Kürtaj sonrası ilk 10 gün cinsel ilişkiye girilmemelidir. Kürtajın ardından özellikle ilk 1-2 haftaya kadar olan dönemde dış ortamdan rahim ağzına bulaşabilecek mikroplardan korunmanın son derece önemli olduğu unutulmamalıdır. Aynı zamanda özellikle ilk 1 hafta ilişki sırasında yoğun ağrı olmaktadır. Bu yüzden kürtaj sonrası ilk 10 gün cinsel ilişkiden uzak durulmalı ve sonrasında da eğer gebelik düşünülmüyor ise muhakkak doğum kontrol yöntemleri kullanılmalıdır. Kürtaj sonrasında doğum kontrol yöntemlerinden en çok tercih edilen yöntem kondom  yani prezervatif olmaktadır.

Kürtajdan Ne Kadar Sonra Banyo Yapılabilir?

Kürtajdan hemen sonra banyo yapmanızda bir sakınca oluşmaz. Genellikle kürtaj sonrası dönemde ayakta duş yapmanız önerilir. Küvet içinde suya oturarak banyo yapılması uygun değildir. 

Kürtajdan sonra adet döngüsü bozulabilir mi?

Kürtaj sonrası adet döngüsü bozulabilir genellikle bir buçuk ay sonra adet görülmesinin ardından beklenen 28-30 günde bir adet döngüsünün devam etmesidir. Ancak kürtajdan önce adet düzensizliği varsa yine devam etme olasılığı yüksektir. Kürtaj işlemi sonrasında Eğer 1,5 ay geçmesine rağmen adet olmadıysanız mutlaka tekrar doktorunuzla görüşmelisiniz.

Bazı durumlarda kürtaj sonrası yapışıklık hallerinde kürtaj sonrası adet görememe gibi bir problem ortaya çıkmaktadır bu durum oldukça az görülen bir durumdur.

Kürtaj Fiyatları Ne Kadar?

İstanbul kürtaj fiyatları kliniklere göre değişmektedir. Kürtaj yapılan merkezin ve doktorun tercihine göre fiyatlar belirlenmektedir. İşlem ile birlikte sunulan hastane ve bakım masrafları ile beraber ödeyeceğiniz farklı olabilir. İstanbul kürtaj fiyatları ortalam 1000-3000 TL arasındadır.

Kürtaj Yaptıranlar Tekrar Hamile Kalabilir Mi?

Kürtaj yaptıranlar tekrar hamile kalabilirler. Kürtaj sonrası yaklaşık 3 ay bekledikten sonra eğer gebelik arzu ediliyorsa ve başka bir problem yoksa gebe kalınmasında sakınca olmaz.

Gebelik öncesi dönemde mutlaka folik asit takviyesi alınmalıdır. Gebelik planlanıyorsa kadın doğum doktoru tarafından yapılan muayenede herhangi bir engel yoksa hamile kalmada sakınca olmaz.

Kürtaj Sonrası Kısırlık Olur Mu?

Kürtaj sonrası kısırlık oluşmaz. Uygun teknikler ve işlem sonrası tedavi uygun yapıldığında kaç kere kürtaj olursanız olun kısırlık yapıcı etkisi yoktur.

İstenmeyen Gebelikte Bitkisel Çözüm Mümkün Müdür?

İstenmeyen gebelik sonlandırılması için bitkisel bir tedavi yoktur. Bu tür uygulamalar daha sonra vücudunuzda ciddi sorunlar oluşturabilir. Gebelik sonlanmadan devam etmesi halinde bebeğe zarar vererek sakatlıklar oluşmasına neden olabilir.

İstenmeyen Gebelikte Ağır Kaldırmak, Koşmak Zıplamak Gibi Hareketler İle Düşük Yapmak Mümkün Mü?

Yoğun fiziksel egzersiz ve riskli bedensel hareketler yaparak düşük yapmak mümkün değildir. Bu tür uygulamalar sadece düşük riski yaratabilir ve gebeliğin sonlanmasına neden olmaz. 

Bekar Kadınlar Kürtaj Olabilir Mi?

18 yaşını doldurmuş bekar kadınlar hiç bir ek şart aranmadan yasal olarak kürtaj yaptırabilirler. 10 haftaya kadar istemedikleri gebelikleri uzman eşliğinde sonlandırabilirler.

Bekarete Zarar Vermeden Kürtaj Yapılabilmekte Midir?

Bekarete yani kızlık zarına zarar vermeden kürtaj operasyonu yapılabilir.

 Kızlık zarını bozmayacak tarzda aletler kullanılarak operasyon gerçekleştirilmektedir.

Rahim ağzını tamamen kapatan kızlık zarı olan durumlarda operasyonun  yapılabilme olasılığı düşer. 

İlk Gebelikte Kürtaj Yapılırsa Bir Daha Hamile Kalınamaz Mı?

Böyle bir durum söz konusu değildir. Kürtaj işleminden sonra eğer tıbbi olarak istenmeyen bir durum oluşmadıysa sonraki gebelik normal olarak seyredecektir.

Kürtaj sonrası 3 ay bekledikten sonra eğer istiyorsanız hamile kalabilirsiniz. Çok nadiren kürtaj sonrası yapışıklık görülme ve buna bağlı hamile kalmada güçlük olasılığı görülebilir bu durum her kürtaj işleminde görülebilir ve ilk gebelikte kürtaj yapılması ile ilgili bir durum değildir.

Kürtaj Olurken Kızlık Zarı Dikim Operasyonu Da Yapılabilir Mi?

İstanbul kürtaj işlemi yapılan yerlerde eğer hastane imkanları ve doktor deneyimi uygunsa kürtaj olurken kızlık zarı dikimi yapılabilmektedir. İşlem öncesinde bu durum için uygun olup olmadığınız doktor tarafından belirlenir. 

Kürtaj Sonrası Süreç: Neler Yaşarım?

Kürtaj sonrası ilk gün kasık bölgenizde ağrı olması normaldir. Kürtaj işlemi sonrasında 1 hafta kadar devam eden ve gittikçe azalan vajinal kanama olabilir. Ağrı özellikle 2 günün ardından çok azalır. 1-2 gün dinlenmenin ardından rutin hayatınıza ve günlük işlerinize geri dönebilirsiniz. İlk bir kaç gün halsizlik, hafif bulantı ve baş dönmesi görülebilmektedir.

Kürtajdan Sonra Hastanede Yatmak Gerekir Mi?

Kürtajdan sonra hastanede yatmak gerekmez. Sadece işlem sonrası anestezi etkisi gecmesi için 30dk dinlenmeniz gerekir. 

Kürtaj Nerede Yapılır?

Kürtaj işlemi tam donanımlı hastaneler veya tıp merkezlerinde yapılabilmektedir. Kürtaj işleminin yapılabilmesi için anestezi öncesi ve sonrası sağlık durumunuza yeterli müdahale yapılacak şartlar hazır olmalıdır.

Kürtaj Olmak İçin Yanımda Olması Gereken Evraklar Nelerdir?

Kürtaj olmak için hiç bir evrak getirmenize gerek yoktur sadece nüfus cüzdanınızın olması yeterlidir.

Kürtaj Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Kürtaj sonrası ilaçları düzenli kullanmaya dikkat edilmeli, önerilen günde doktor kontrolüne gidilmeli, vajinal enfeksiyona yol açabilecek denize girme, küvetin içine girerek banyo yapma ve cinsel ilişki gibi aktivitelerden uzak durmaya  dikkat edilmelidir. Ateşin 38 dereceden yüksek olması, karın ağrısının artarak devam etmesi, kötü kokulu akıntı ve uzun süre yoğun miktarda vajinal kanama olması durumunda derhal doktora başvurulmalıdır.

Kürtaj Sonrasında Spiral Ne Zaman Takılır?

Kürtaj yapıldıktan hemen sonra spiral takılabilir. Anestezi altında iki işlem aynı zamanda yapılabilir. Enfeksiyon-kanama riski olan durumlarda yapılması önerilmez ve kürtajdan sonraki ilk adet dönemine ertelenir.

Kaç Kere Kürtaj Yapılması Sağlıklıdır?

Kürtaj sadece zorunlu hallerde uygulanan bir yöntemdir. Asıl önemli olan, gebeliğin ortaya çıkmadan doğum kontrol yöntemleri ile önlenmesi olduğu için zorunlu haller dışında kürtaj yapılması uygun değildir. Kürtaj işlemi ne kadar çok yapılırsa sorun çıkma olasılığı o ölçüde artacaktır.

Düşükten Sonra Kürtaj Şart Mıdır?

Düşük yaptıktan sonra yapılan muayenede ve ultrasonda rahim içinde düşüğe ait parça kalmamış ise kürtaj yapmak şart değildir. Eğer parça kaldıysa tam olarak rahim içi temizlenmediği için kürtaj yapılmalıdır. İçerde kalan dokular ileride yapışıklık ve enfeksiyon yapacağı için tehlikeli olabilir. 

 Gebelik Kürtajı Sonrası İlk Adet Ne Zaman Görülür?

Gebelik kürtajı sonrasında ilk 1 hafta vajinal kanama görülmektedir, daha sonra iyileşme dönemi başlar. İyileşme dönemi ile beraber yumurtlama fonksiyonları normale döner, rahim iç zarı toparlanır ve iyileşir. Bu döngü tamamlandıktan sonra ilk adet görülür. Bunun için beklenmesi gereken süre 45 gün civarındadır. Ancak yine de daha erken ya da daha geç de adet görülebilir. Bu durum kişiden kişiye göre değişebilmektedir.

Eş Onayı Gerekir Mi?

Yasalar gereği evli olan kadınlar eş rızası olmadan gebelik sonlandırması amacıyla kürtaj yaptıramazlar. Evli olmayan ve 18 yaşın üzerindeki kadınlar kendi rızalarıyla yasal süre içinde kürtaj yaptırma hakkına sahiptir.

En uygun zaman ne zaman?

Kürtaj yapılması için en uygun zaman gebelik kesesinin göründüğü 4. haftadan sonra yaklaşık 5-6 hafta civarıdır. 

Gebelik kesesi görülmeden tıbben sonlandırma yapılması durumunda dış gebelik durumunun olup olmadığı gözden kaçar ve sakıncalı olabilir.

Eğer gebelik testi sonucu gebelik var ve kese oluşmuyorsa mutlaka gebelik testi 2 günde bir tekrar edilmelidir. Kürtaj işlemi 10. haftaya kadar yapılabilir, 10. haftadan sonra yapılması yasal olarak mümkün değildir.

Dikkat edilmesi gereken yasal süreler

Kürtaj işleminin yasal süresi 10 haftadır. Gebelik tespitinin ardından ultrasona göre hamilelik haftası 10 haftayı geçmiyorsa kürtaj yapılabilir aksi halde yasal olarak yapana ve yaptırana suç teşkil eder.

Hangi branş doktoru yapar

Kürtaj işlemi teknik olarak deneyim gerektiren kısa bir işlemdir. Ancak ehil olmayan kişilerin yapması sonrası ölüm bile görülebilmektedir. Kadın Hastalıkları Doğum Uzmanı dışında bir kimsenin kürtaj işlemi yapması uygun değildir.

Vakumla kürtaj nedir ?

Vakum kürtaj negatif emiş gücü uygulayan şırıngalar vasıtasıyla gebelik ürününün rahim içinden çekilmesidir. Klasik metal aletlere göre daha az ağrı verir ve yapışıklık görülme ihtimali azdır. 

Avantajları:

• Rahim ağzında fazla genişletme yapmaya gerek kalmaz.

• Rahim içinde parça kalma riski azdır

• Rahim delinme riski azdır

• Enfeksiyon ihtimali azdır

• Yapışıklık riski daha azdır

Doktor seçimi

Kürtaj olmak için doktor seçerken öncelikle deneyim çok önemlidir. Doktor seçiminde hangi hastanelerde hizmet verdiği ve fiyat da diğer önemli konulardır. Doktorunuzun daha önce bu işlemi ne sıklıkta yaptığı ve başarısı incelenmelidir. Ayrıca en son tıbbi yöntemlerle kürtaj yapması da doktor seçimi kriteri olmaktadır.

Vajinismus olanlarda kürtaj nasıl olur?

Vajinismus rahatsızlığı olan kadınlarda kürtaj yapılırken lokal anestezi yerine hafif uyku verici sedasyon tercih edilir ağrı kesici de yapılacağı için işlem sorunsuz olarak yapılabilir.

Referanslar:

1. Prata N, Sreenivas A, Vahidnia F, Potts M. Saving maternal lives in resource-poor settings: facing reality. Health Policy 2009; 89:131.
2. Fathalla MF. Safe abortion: The public health rationale. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 2020; 63:2.
3. Foster DG, Biggs MA, Raifman S, et al. Comparison of Health, Development, Maternal Bonding, and Poverty Among Children Born After Denial of Abortion vs After Pregnancies Subsequent to an Abortion. JAMA Pediatr 2018; 172:1053.
4. Beaman J, Schillinger D. Responding to Evolving Abortion Regulations – The Critical Role of Primary Care. N Engl J Med 2019; 380:e30.
5. Sedgh G, Bearak J, Singh S, et al. Abortion incidence between 1990 and 2014: global, regional, and subregional levels and trends. Lancet 2016; 388:258.
6. Jones RK, Jerman J. Abortion Incidence and Service Availability In the United States, 2014. Perspect Sex Reprod Health 2017; 49:17.
7. Kortsmit K, Jatlaoui TC, Mandel MG, et al. Abortion Surveillance – United States, 2018. MMWR Surveill Summ 2020; 69:1.
8. Chervenak FA, McCullough LB. Ethics in fetal medicine. Baillieres Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 1999; 13:491.
9. Rocca CH, Kimport K, Roberts SC, et al. Decision Rightness and Emotional Responses to Abortion in the United States: A Longitudinal Study. PLoS One 2015; 10:e0128832.
10. www.agi-usa.org/pubs/ib_minors/minors_table.html (Accessed on June 06, 2005).
11. Addante A, Eisenberg D, Leonard J, Hoofnagle M. The association of restricted abortion access and increasing rates of maternal mortality in the United States. Contraception 2019; 100:306.
12. ACOG. ACOG practice bulletin. Clinical management guidelines of obstetrician-gynecologists. Number 67, October 2005. Medical management of abortion. Obstet Gynecol 2005; 106:871.
13. Ngo TD, Park MH, Free C. Safety and effectiveness of termination services performed by doctors versus midlevel providers: a systematic review and analysis. Int J Womens Health 2013; 5:9.
14. Robson SC, Kelly T, Howel D, et al. Randomised preference trial of medical versus surgical termination of pregnancy less than 14 weeks’ gestation (TOPS). Health Technol Assess 2009; 13:1.
15. Winikoff B, Dzuba IG, Chong E, et al. Extending outpatient medical abortion services through 70 days of gestational age. Obstet Gynecol 2012; 120:1070.