Gebeliğin 5. ayının hem anne adayı için hem de bebek için önemli bir yeri vardır. Bu hafta bebeğin hareketlerinin daha da arttığı ve anne adayının bu hareketleri daha net bir şekilde hissettiği bir dönemdir. Daha önceki aylarda bebek hareketleri başlamıştı ancak özellikle ilk gebeliğini yaşayan anne adayları bu hareketleri hissedemiyorlardı. 5. Ay ile birlikte bebek hareketleri daha belirgin bir şekilde hissedilmektedir.Hamilelikte bebek ve anne adaylarındaki psikolojik ve fiziksel değişimleri Op.Dr. Sertan AKSU aşağıdaki gibi anlatmıştır.
Hamilelikte 5. Ayda Bebek Gelişimi
Gebeliğin 5. Ayında bebek boyu yaklaşık 125 – 130 cm arasında olduğu görülürken kilosu ise yaklaşık olarak 300 – 350 gram civarındadır. Bebeğin 1 dakikadaki kalp atım hızı ise 150’ ye ulaşmıştır.
Hıçkırma gibi refleksif hareketleri bu ay itibariyle yapmaya başlayan bebeğin diğer hareketleri de daha kontrollü olmaya başlamıştır.
Bu dönemde bebeğin diş tohumları oluşmaya ve süt dişleri gelişmeye başlayacaktır. Bu nedenle anne adayının kalsiyum ağırlıklı beslenmesi çok önemsenmektedir. Anne adayının ve bebeğin hem diş hem de kemik sağlığı için kalsiyum yönünden zengin gıdalar ile beslenmek çok önemlidir.
Bu ay itibariyle bebeğin parmak izi ve ayak izi oluşmaya başlayacaktır. Yüz bölgesinde birbirinden oldukça uzakta olan gözler ve kulaklar ise normalde olması gereken yerlerini almaya başlamıştır.
Bu döneme kadara bebeğin cildi saydam halde iken bu aylardan itibaren deri altı yağ depolaması başlayacaktır. Böylece bebeğin cilt görünümü değişmeye başlayacaktır. Ayrıca cilt altı yağ dokusunun oluşmaya başlaması ile birlikte cilt yüzeyinde bulunan verniks maddesi ve ince tüyler de yavaş yavaş dökülmeye başlayacaktır. Cilt altı yağ dokusunun oluşmaya başlaması ile birlikte bebeğin kilo alımı daha da hızlanacaktır. Cilt altı yağ dokusunun oluşması ile birlikte bebeğin vücut iç ısının dengelenmesi sağlanmakta ve bebek için gerekli olan enerji ihtiyacı da karşılanmaktadır.
Anne karnında 5. aydaki bebeğin tüm organları oluşma sürecini tamamlanmış bundan sonraki aylarda ise organların gelişimi tamamlanmaya devam edecektir.
Akciğer gelişimi ile birlikte solunum faaliyetleri de hızlanmakta olan bebeğin cinsiyeti gebelikte 5. ay itibariyle daha belirgin hale gelmektedir. Anne karnındaki bebek akciğerlerinin gelişimi ile birlikte solunum, emme ve yutma gibi hareketleri daha fazla yapmaktadır.
Bu döneme kadar plasenta adı verilen bebeğin eşi bebekten daha büyük görünüyor iken 5. aydan sonra artık hızla büyüyen bebeğin plasentadan daha büyük olduğu görülecektir.
Ayrıca bu dönemde sinir sisteminde görülen hızlı gelişmeler sayesinde bebeğin sinir çevrelerinde çok önemli oluşumlar olan miyelinleşmeler görülür. Miyelinlerin oluşması sayesinde vücut ile beyin arasında iletişim hızı artacaktır. Miyelinlerin oluşma süreci ilk çocukluk dönemine kadar devam etmektedir.
Bebeğin kıkırdak yapıda olan kemikleri de bu dönemde yavaş yavaş sertleşmeye başlayacaktır. Bebeğin kemik gelişimini desteklemesi açısından anne adayının kalsiyum ve magnezyum yönünden zengin besinler ile beslenmesi çok önemsenmektedir.
Hamilelikte 5. Ayda Anne Adayında Görülen Değişiklikler
Hamileliğin 5 ayında anne adayının hormon seviyesinde görülen artış sebebiyle birçok değişikliler meydana gelmektedir. Anne adayının cildinde özellikle yüz bölgesinde sivilcelenmeler, lekeler bu dönemde artış göstermektedir. Göbek deliğinden başlayarak pelvise doğru uzanan doğum çizgisi ise belirgin bir şekilde ortaya çıkmıştır. Doğum sonrası hormon seviyesinin normale inmesi ile birlikte cilt sorunları da ortadan kalkacaktır. Ayrıca anne adayının vücudunda özellikle bacak, karın, kalça ve göğüslerde çatlak oluşumuna bağlı olarak pembemsi çizgiler de görülebilmektedir.
Gebeliğin 5.ayında anne adayında görülen bir diğer değişiklik ise göğüslerin fiziksel olarak büyümesi, şişmesi, hassaslaşması ve meme uçlarındaki renk değişimidir. Gerginleşen meme içindeki damarlar görülecek kadar belirginleşir. Bu ay itibariyle anne adayının süt üretimi de artış göstermektedir.
Anne adayının kalp atım hızı 75 – 80 civarında olurken, vücudundaki kan hacmi ise doğum öncesi döneme göre % 25 – 30 civarında artış göstermiştir.
Gebeliğin 5. ayında anne adayında görülen değişikliklerden bir diğeri de vajinal akıntı miktarında görülen artıştır. Ayrıca kabızlık gibi sindirim sistemi sorunları, gaz ve şişkinlik gibi hazım problemleri ile mide yanması şikayetleri de sıkça görülmektedir. Hormonların artışı ile birlikte anne adayında cilt problemleri de yaygın olarak görülmektedir. Bebeğin hızla büyümeye devam etmesi ile de anne adayının iştahında gözle görülebilir bir artış görülebilir.
Rahmin genişlemesi ve bebeğin büyümesine bağlı olarak karın büyümesi meydana gelir. Karın büyümesine bağlı olarak vücudun ağırlık merkezinin değişmesi de bel ağrılarını beraberinde getirir. Uzun süre ayakta kalmamak, uzun süre aynı pozisyonda durmamak, ayakları uzatarak dinlenmek, oturuş pozisyonuna dikkat etmek, uygun topukta ve ortopedik ayakkabı giymek ve hamilelik egzersizlerini yapmak bel ağrısı oluşmasını önlemek amacıyla yapılabilir. Ayrıca hamilelikte görülen bel ağrılarının alınan tüm önlemlere rağmen devam ettiği görülüyorsa uzman bir doktordan yardım alınması tavsiye edilmektedir.
Anne adayının gebeliğinin 5. ayı ile birlikte vücudunda magnezyum, kalsiyum ve tuz gibi minerallerin eksikliğinin olması bacak, kalça gibi vücudun çeşitli yerlerinde krampların görülmesine neden olabilir. Vücut ağırlığının artması ve hamileliekte alınması gereken vitamin ve mineral ihtiyacının artması da diğer nedenler arasında sayılabilmektedir. Bu sebeple anne adayının vücudu içine gerekli olan vitamin ve mineralleri almaya özen göstermesi gerekmektedir.
Anne adayında görülen diğer belirtiler şu şekilde sıralanabilir;
- Kan şekeri düşüklüğü veya beyine giden kan miktarındaki azalmaya bağlı olarak görülen baş dönmesi
- Rahmin pelvik bölgedeki damarlara baskı yapması ve progesteron hormonun artması ile damarların şişmesi sonucu bacaklarda oluşan varisler
- Kan akış hızının artmasına bağlı olarak aşırı terleme
- Ayak ve el bileklerinde hafif şişlikler görülmesi
- Cilt yüzeyinde görülen renk değişiklikleri
- Kan akış hızı ve miktarının artışına bağlı olarak görülen burun kanaması
- Burun içi mukoza artışına bağlı olarak burun tıkanıklığı
- Progesteron hormonunun artışı nedeniyle diş etlerinde hassasiyet görülmesi
- Rahmin mide ve bağırsaklara baskı yapması sonucu görülen mide yanması ve mide ekşimesi
- Hormonal durumlara bağlı olarak görülen dikkat dağınıklığı veya unutkanlık.