Hamilelik her anı kıymetli ve bir kadın için çok özel anlardan oluşan hassas bir dönemdir. Vücut da hamilelik gibi bu hassas dönemde her zamankinden farklı olarak daha fazla vitamin, mineral, su ve gıdaya ihtiyaç duymaktadır. Hem hamilelik sürecinizi rahat geçirmek hem de bebeğinizin sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesini sağlamak için hamilelikte alınması gereken vitamin ve mineraller çeşitleri nelerdir? hamilelikte günlük alınması gereken vitamin ve mineral miktarı ne kadar olmalı? gibi aklınıza takılan soruları, istanbul tüp bebek merkezi hizmeti olarak sizler ile paylaşmak istedik.
Gebelikte artan enerji ihtiyacını karşılaşmak için daha fazla vitamin ve mineral desteğine ihtiyaç vardır. Tüp bebek tedavisi sonrasında görülen ya da doğal yollarla oluşan gebeliklerde de beslenme yoluyla vitamin ve mineral desteği almak çok önemlidir. Bebeğin kilo alması özellikle son trimester döneminde anne adayının beslenmesi ile çok yakından ilgilidir. Yetersiz anne beslenmesi dolayısıyla yetersiz alınan vitamin ve mineraller çeşitli doğum sorunlarına ve bebeğin sağlığı ile ilgili ciddi problemlere neden olmaktadır. Ayrıca gebelikte yanlış beslenme alışkanlıkları, sigara, alkol ve madde bağımlılığı, gebe kalmadan önce çok düşük kiloya sahip olmak ya da obezite sınırında olmak gibi faktörler hamilelikte vitamin ve mineral yetersizliğinin başlıca sebepleri olarak görülmektedir. Hamilelikte alınması gereken vitamin ve mineraller uygun miktarlarda alınarak doğum anomalileri büyük ölçüde önlenmiş olur. Bunun yanı sıra düşük doğum riski, gebelik zehirlenmesi, demir eksikliğine bağlı olarak görülen anemi riski de büyük ölçüde önlenmiş olur.
- Folik asit eksikliğinde; hematolojik ve konjenital bozukluklar ciddi oranda görülebilir.
- Demir eksikliğinde; anemik rahatsızlıklara ve immünite bozukluğuna rastlanabilir.
- İyot eksikliğinde; kretenizm ve mental retardasyon görülebilir.
- A vitamini eksikliğinde; gece körlüğü ve mental retardasyon gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
- Kalsiyum ve magnezyum eksikliğinde; gebelik zehirlenmesi ve fetüs gelişim geriliği gibi problemler görülmektedir.
Tüp bebek tedavisi sonrasında oluşan gebeliklerde ya da doğal yollardan oluşan gebelikte günlük olarak mutlaka alınması gereken vitamin ve minerallerin ortalama miktarları ise şu şekildedir:
- 400 – 600 mikrogram (mcg) folik asit.
- 200 ila 300 miligram (mg) kalsiyum.
- 15 mg çinko.
- 30 – 60 mg demir.
- 150 mikrogram iyot
- 400 IU vitamin D.
- 10 mg vitamin E.
- 70 mg C vitamini
- 6 mcg vitamin B12.
Hamilelikte Demir: Hamilelikte demir ihtiyacının zirve yaptığı dönemler 2. Ve 3. Trimester dönemleridir. Fetüsün ve annenin hemoglobin ihtiyacının artması sonucu hamilelikte demir alımı daha da önemli hale gelmektedir. Günlük alınması tavsiye edilen demir miktarı ortalama 30 – 60 mg olarak hesaplanmaktadır. Yapılan testler sonucunda ne kadar demir ihtiyacınız olduğunu daha net bir şekilde doktorunuzdan öğrenebilirsiniz. Demir eksikliği durumunda gebelikte anemi kaynaklı rahatsızlıklara ve immünite bozukluğu gibi sağlık sorunlarına rastlama riski fazladır. Hamilelikte demir kaynağı olan besinleri tüketmek demir yetersizliğini önlemek için önerilmektedir. Pekmez, pazı, maydanoz, ıspanak, karaciğer, kırmızı et, barbunya, dereotu, pişmiş kinoa gibi demir yönünden zengin besinleri tüketirken yanında C vitamini almayı ihmal etmeyiniz. Çünkü C vitamini demir emilimini artırmak ve demirin işlevselliğini hızlandırmak için çok önemli roller üstlenir.
Hamilelikte Folik Asit: yapılan araştırmalar gebelikte folik asit kullanımının yarar sağladığını ortaya koymuştur. Özellikle gebelikte döllenmenin başladığı 3.haftadan sonra folik asit kullanımı birçok uzman doktor tarafından önerilmektedir. Folik asit kullanımı hamileliğin ilk 3 ay boyunca devam etmelidir. Hamilelikte folik asit eksikliği fetüs gelişimini olumsuz yönde etkilemekte ve düşük doğum riskini artırmaktadır. Yeşil yapraklı sebzeler, yumurta, rüşeym ve siyez buğdayı, fındık, ceviz, badem, keten tohumu, pancar, pişmiş mercimek gibi folik asit yönünden zengin besinlerin hamilelikte planlanan beslenme listesine dâhil edilmesi gerekmektedir. Ayrıca doktorunuza danışarak folik asit hapları da kullanılabilir. Günlük alınması gereken folik asit miktarı 400 – 600 mikrogram civarında olmalıdır.
Hamilelikte C vitamini: Güçlü bir antioksidan olan C vitamini hamilelikte alınması gereken vitaminler arasında yer alır. Bağdoku ve kalojen yapımında önemli olan C vitamini hamilelikte % 50 oranında azalma göstermektedir. Güçlü kemik ve diş yapıları için günlük sistemli olarak C vitamini alınmalıdır. Ayrıca demir emilimini olumlu etkilediği için C vitamini yönünden zengin besinler olan portakal, limon, yeşil biber, ananas, kivi, şalgam gibi besinlerin tüketilmesine özen gösterilmelidir.
Hamilelikte D vitamini: D vitamini özellikle kemik gelişimi, sağlıklı bağışıklık sistemi ve büyüme için çok önemli bir vitamindir. En değerli D vitamini kaynağı ise güneştir. Güneş ışınlarının en dik geldiği saatler dışında bolca güneşlenmek tavsiye edilmektedir. Hamilelikte oldukça nadir görülen D vitamini eksikliği bebeğin diş gelişimini olumsuz etkilemektedir. D vitamini eksikliği kan tahlili ile tespit edilmektedir. Bu durumda doktorunuz da onay verirse D vitamini takviyesi de alabilirsiniz.
Hamilelikte E vitamini: Gebelikte yetersiz miktarda alınan E vitamini gebelik zehirlenmesi, düşük kiloda doğum riski oluşmasına sebep olmaktadır.
Hamilelikte Kalsiyum: Gebelikte kalsiyum ihtiyacı % 30 oranında artar. Düzenli ve sağlıklı beslenmeye dikkat ederek hamilelikte gerekli olan kalsiyum ihtiyacı doğal yollardan karşılanabilmektedir. Aksi halde kalsiyum eksikliği özellikle anne adayında diş çürümesi, kas ve eklem ağrılarına sebep olabilmektedir. Hamilelikte ihtiyaç duyulan kalsiyum pekmez, süt, yoğurt, peynir ve ayran gibi süt ürünleri, badem, yeşil yapraklı sebzelerden rahatlıkla karşılanabilmektedir.
Hamilelikte B12 vitamini: Özellikle vejetaryen anne adaylarında B12 vitamini eksikliği sıkça görülmektedir. Hamilelikte kan tahlili ile tespit edilen B12 vitamini eksikliğinin giderilmesi gereklidir. Yeterli ve dengeli beslenme ile var olan B12 vitamin eksikliği büyük ölçüde giderilmektedir. Ancak katı vejetaryen diyeti uygulayan anne adaylarında doktor onayı ile hap kullanımı gerekli görülebilir.
Hamilelikte İyot: Hamilelikte görülen iyot eksikliği mental bozukluk, erken doğum ya da ölü doğum riski gibi ciddi tehlikeler doğurabilir. Gebelikte mutlaka alınması gereken minerallerden biri olan iyot miktarında aşırıya kaçmak da istenmeyen sağlık sorunlarına sebep olabilir. Bu nedenle günlük olarak 150 mikrogram iyot alınması tavsiye edilmektedir.